8 ka miyembro sa NPA nanurender, hide-out sa mga armas nadiskubre sa Bukidnon

Ang pagpanurender sa walo ka miyembro sa walhong grupo resulta sa intelligence ug psychological operations nila ni Captain Genesis B. Gutierrez, Company Commander sa 2nd  Special Forces Company ug Captain Mario Anton B. Tamayo, Company Commander sa 3rd Special Forces Company.

Ilang gironda ang duha ka mga hideout sa walhong grupo diha sa KM24, Brgy. Tikalaan, Talakag, Bukidnon nga miresulta sa pagkadiskubre sa upat ka mga high powered firearms sama sa  Rifle, M14, Assault Rifles, AK 47s, IED, Magazine Assembly, ammunition, electric wires, ug nagkalain-laing medical supplies.

Nasakmit sab sa Special Forces Team nga gipangunahan ni Captain Gutierrez ang laing tulo ka  high powered firearms, mga buhing bala, ug nagkadaiyang dokumento diha  Sitio Salsalan, Brgy. Miarayon, Talakag, Bukidnon. 

Matud ni Lieutenant Colonel Roger Anthony Nuylan Jr.,  ang Battalion Commander sa 1SFB nga iyang gidayeg ang kadasig sa walo ka miyembro nga mibalik sabakan sa gobyerno.

Ilang gipasalig nga ang mga nanurender makadawat og nagkadaiyanh tabang ug programa gikan sa gobyerno. 

“You made the right decision to abandon the communist ideology and to peacefully surrender to the AFP. We are ready to assist you in availing the socio-economic programs and livelihood assistance prepared by the government." sulti ni LC Nuylan Jr.

Sa iyang bahin sab ni Colonel Red B. Dumosmog, Acting Commander sa 403rd Infantry Brigade, 4th Infantry Division iyang gibutyag nga ipaubos  og custodial debriefing ang walo ug iproseso nga legal ilang mga papeles aron pormal ang ilang pagbalik sa sabakan sa gobyerno. Kalipay sab nga ilang gidawat ang ilang pagpanurender ug nanghinaot nga unta kadtong nagpabiling anaa sa kabukiran mosunod na sa ilang mga lakang.


“These rebels have finally realized that they have been fighting meaninglessly for a hopeless cause which only brought them worthless sacrifice and bloodshed to the lives of the innocent civilians caught in crossfires. We will help them start new lives and protect them in every way we can from the hypocritical leaders preaching the poisons of communist ideology.” panapos nga sulti niini. (Photos courtesy 4ID)

New year sa Region 10 'generally peaceful'

(Photos courtesy PNP-10)

Walay report sa indiscriminate firing or illegal discharge of firearm.

Apan dunay narekord nga duha ka firecracker-related injuries sa Bukidnon hinungdan sa “boga” . Hinoun luwas ang kahimtang sa mga biktima ug nakagawas na sa balay tambalanan.

Sa wala pa usab ang selebrasyon nakumpiska sa kapulisan sng mokabat 3, 152 ka mga gidili nga pabuto ug pyrotechnic devices nga adunay mokantidad P25, 830.00

Samtang duna sab nadakpan nga usa ka personalidad sa pagbaligya og illegal nga firecracker diha sa online. 

Mapasalamaton ang kapulisan sa aktibong kooperasyon sa komunidad labina gyod ang wala paglambigit sa pagamit sa ilegal nga mga pabuto alang sa malinawon nga pagtabo sa kasaulogan sa bag-ong tuig.

“Malaki ang naging ambag ng ating mamamayan sa ligtas at maayos na pagsalubong sa bagong taon. Nakinig sila sa mga babala hinggil sa paggamit ng ipinagbabawal na paputok. Ako po ay nagpapasalamat sa lahat ng mamamayan sa kanilang suporta at kooperasyon sa ating kapulisan. Nawa’y salubungin natin ang bagong taon ng puno ng pag-asa, malasakit, pagtutulongan, at pagkakaisa upang mapanatili natin ang kapayapaan at kaunlaran dito sa rehiyon diyes.” matud ni PBGen. Coop.

9 na ang kaswalidad sa epekto sa shear line sa Region 10

MISAKA na sa siyam ang namatay sa halapad nga pagbaha sa lalawigan sa Misamis Oriental, Bukidnon ug Misamis Occidental.

(Photos courtesy 1st PMFC MisOcc)

Ang kaswalidad nga gikan sa Misamis Occidental giilang sila si Fe Sencil, taga Macabayao, Jimenez, kinsa gikareport nga nalumos; Felicidad Dangcalan, 68 anyos nga taga lungsod sa Naga, Jimenez kinsa giatake human na rescue;  Mark Lesther Dampas, 20 anyos, taga, Pan-ay, Tudela; Jestoni Lapat, 27 anyos nga taga Daku, Tudela; Elenita Calamian, 43 anyos, taga Oroquieta City ug Mario Sambog, 70, sa susamang dapit.

Sa Misamis Oriental giila ang kaswalidad nga mao si Lawrence Cajelo, 18 anyos taga Brgy. San Juan Gingoog City.

Samtang sa Bukidnon giila ang namatay nga mao si Bebeng Salindim, 47 anyos, taga Brgy. Kalagangan, San Fernando, Bukidnon ug 63 anyos nga si Melencio Lomanoy, taga Impalutao, Bukidnon.

Adunay pito nga gikareport nga samdan kon diin tulo gikan sa Gingoog City, Misamis Oriental; Duha gikan sa San Fernando, Bukidnon ug laing duha gikan sa Misamis Occidental.

Tulo usab ka mga indibidwal ang pabiling missing sa Misamis Occidental ug padayon nga gipangita.

Ang buhatan padayon karon sa pag monitor sa sitwasyom ug kahimtang sa nagkadaiyang lalawigan human daghan sa pamilya ang apektado sa shearline nga weather forecast sa PAGASA nga nagsugod pa niadtong petsa 23 sa Disyembre nga laumang magpanorte ugmang adlawa.

Oro Media nagmalampuson sa paggamit sa ICTs panahon sa  Covid-19  

by Steph Berganio

Staff Reporter 

Human sa kapin duha ka tuig nga pagpakigbatok sa  Covid-19 nakahigayon ang pipila ka mga sakop sa prensa sa pagsaysay sa dili sayon o tiaw nga kasinatian sa pagpakigbatok niini.

Kadaghanan sa media anad sa mga face to face coverage ug mga press conferences apan gumikan sa paghapak sa Covid-19 nakatoun ang tanan nga diha na ipaagi sa online ang mga presscon aron malikay mataptan sa makapatay nga virus.

Dako og adjustment alang sa Journalist nga si Nef Luczon sa Philippine News Agency (PNA) ang pag-adaptar sa online   labina mas gusto niini ang mga physical  coverages kon itandi diha lang sa online.

"I was delighted but burn-out talking to screens. Mas importante nga need gyod og physical," matud ni Luczon.

Bisan paman tanan katawhan ang naapektuhan niini ug walay gipili apan ang mga medya nga maoy tighatod sa mga balita kalabot sa makapatay nga virus ang wala gyud nahatagan og kahigayonan nga makasaysay sa ilang kaugalingon nga kasinatian ug mga pagsulay niini.

Unang higayon sa kasaysayan sa industriya sa media nga naproseso ug natuldokan ang mga kasakit nga nahiaguman sa mga sakop sa prensa. human usa ka roundtable discussions on Covid-19 ang gipahigayon.

"Wala sukad midya nga naproseso ang Covid-19 pandemic, so mao ni atong gihimo karon nga ipabati ang atong kasinatian panahon sa pandemya," matud sa Mindanews Senior Journalist nga si Froilan Gallardo ug facilitator sa Round Table Discussions.

KASINATIAN

Unang nagpadangat sa iyang kasinatian si Val Acapulco nga usa ka Radio Broadcaster.

Si Acapulco usab ang labing unang media practitioner nga nataptan og Covid-19 niadtong tuig 2022 kon diin lakip sa naapektuhan ang iyang pamilya. Usa sa iyang anak ang nakabsan sa kinabuhi.

Emosyonal nga nakahilak kini pagsaysay sa iyang kasinatian nga bout niya nga unta dili na balikan. Dismayado usab kini kaniadto kay ang nagpahibalo kaniya nga siya positibo sa virus ang usa ka reporter ra usab sa radyo.

"Mao to ang worst experience nako. Namatayan ko og anak, media pa ang nagpahibalo nako. I feel discriminated," nakahilak nga sulti niini ug sa katapusan mapasalamaton gihapon nga nakalingkawas ug usa sa survivor sa maong balatian.

Ang GMA News Stinger nga si Michael Tulang mipaambit usab sa iyang kasinatian. 

Saysay niini nga nakurat siya nga gipadakop siya gumikan sa wala pagsul-ob og mask.

Nakasinati usab siya niadtong tungora og mild lamang nga ubo apan gisunod-sunod na siya sa mga opisyal aron mapadakop.

Toud man nadakpan ug gipa-community service.

"Lisod kaayo toa kay kinahanglan man gyud ko mogawas kay as a stinger, if no story. No pay," sulti niini.

Sa iyang bahin ni Amor Barlisan, ang Correspondent sa Goldstar Daily ug Anchorman sa Mellowtouch 95.7 nisaysay usab sa kapait sa iyang kasinatian sa pandemya.

Gihulagway niini nga nataptan siya niini ug  nabutang sa severe nga kaso sa Covid-19 kon diin nabati niya ang pinaka-worst nga sintomas. Gihilantan. Arat ang tutunlan, walay masimhot o mabaho ug walay panlasa.

"Lord, kung asa ka karon. Mokapyot ko nimo." Kini iyang sulti sa iyang nabati nga balatian.

Gisuwayan niini ang tanan klase sa remedyo sa pagpanambal sama sa toub ug uban pa apan wala siya nauli. Gi-isolate usab kini sa usa ka lawak nga saysay niini nga makahilak siya sa sulod.

"Ako gi-try og abri ang jelousy kay moambak unta ko kay dili nako kabalo sa akong buhaton. Daghan ko pangutana..ngano." dugang niini.

Dugay usab iyang swab ug aduna siyay mga dili maayong kasinatian sa nurse.

Dihang gidala siya sa JR Borja General Ospital nakalain siya ug anaa lamang gibutang sa kilid.

Aminado kini nga dihang gitagaan og vial sa Rensdesivir migaan iyang ginhawa.

Kung aduna may leksyon nga nakat-onan niini sa iyang nasinatian mao ang dakong pagtagad ug gugma sa pamilya nga maoy niunong kaniya.

"Ang imong higala, workmates mo-message lang na sila nimo pero ang motabang gyod nimo imong pamilya. Pasalamat gyud ko nga wala ko kuhaa," sulti niini.

Gihulagway sab ni Sean Sulugan, Reporter sa Birada News ang iyang ekperyensya panahon sa pandemya kon diin naundang gyod ang sirkulasyon sa newspaper nga iyang gitrabahoan gumikan gihunong ang padula sa lotto.

"Walay trabaho. Walay swertres wala pod mi printing. Mingaw kaayo ug akong mama masakiton," sulti niini nga mibalik siya sa Bukidnon human nahunong ang printing.

Nakabalik si Sulugan sa Cagayan de Oro dihang hinay nga gibalik ang printing katapusang bulan sa tuig 2020 apan gibutyag niini nga laing adjustment na usab ang nahitabo gumikan ang mga press conference diha na sa zoom or online pagabuhaton kon diin limited lang kaayo nga mga pangutana mahatag ug matubag.

Samtang ang Beteranong Journalist nga si Uriel Quilingquing kinsa Editor karon sa Mindanao Today nga newspaper nihatag usab sa iyang kasinatian atol sa pandemya.

Dili man kumpirmado nga nataptan siya sa Covid-19 gumikan wala siya nagpa-swab test apan gidudahan niini nga nataptan siya ug iyang asawa niini gumikan nakasinati og mga sintomas.

"Two weeks, I experienced no smell, even my wife on August 2021. Aside from advices, my daughter in-law who is a nurse knows how to handle patients and it helps," sulti niini.

Gipaabot sab niini nga usa siya ka kolumnista ug correspondent sa usa ka mantalaan sa Cagayan de Oro apan niundang human wala na mabayaran iyang mga artikulo sugod sa bulan sa July ngadto Disyembre sa tuig 2020.

" I produced stories even I am not in the field. But stop being a columnist at that time.  How can I share in column if I am not an expert in Covid," sulti niini.

Ang Program Director sa RMN DXCC Cagayan de Oro nga si Analiza Reyes nagpaambit usab sa kalisod sa coverage panahon sa pandemya gawas pa nga nakasinati sab og sintomas sa virus.

Sa iyang bahin sab sa beteranong Editor kanhi sa Gold Star Daily ug karon sa Rappler nga si Herbie Gomez iyang gipaabot nga lisod iyang sitwasyon nga taliwala sa Covid-19 aduna pa siyay giatubang nga kasong libel ug nakabayad og P50,000 alang sa iyang temporaryong kagawasan.

Wala na kaayo niini gisubay ang kaso apan susama sa Covid-19 padayon iyang pakigbatok niini.

"Dili ta makaingon nga dili ta madutlan sa Libel kon dili ta mag tell the truth." Sulti niini.

RESTRIKSYON

Gitandi usab sa pila ka sakop sa prensa ang mga lugar nga ilang naadtuan panahon sa pandemya kung hisgotan ang hugot nga restriksyon.

Gibutyag ni Manny Jaudian ang kanhi presidente sa Cagayan de Oro City Press Club ug ni Jesse Mongcal nga isip usa ka sakop sa prensa naa gyud prebelihiyo ang ilang paglibot suroy gikan sa siyudad paingon sa lain-laing parte sa Vizayas ug Luzon.

Apan mas ilang gihulagway nga kon itandi sa laing lugar mas luag ang restriksyon sa Cagayan de Oro.

"Sa sige nako og biyahe wala ko ka experienced og isolation, we are favor sa wala paglockdown sa CdeO" sulti ni Jaudian.

Samtang gipaabot sab ni Mongcal nga sa iyang paglibot sa nasud didto siya Basilan nalukong og 21 ka adlaw.

Gibutyag sab niini nga na-isolate sab siya laing dapit lakip sa Lanao del Norte area apan gihulagway niini nga walay checkpoint sa Cagayan de Oro.

"Wala gyod problema ang Cagayan de Oro sa checkpoint," dugang ni Mongcal.

MENTAL HEALTH

Aminado ang beteranang Journalist nga si Lina Sagaral Reyes nga panahon sa pandemya apektado iyang mental health.

Gibutyag niini nga 9 years siya sulod sa House of Hope ug nakaekperyensya og hallucination dihang nagrenta na og puloy-anan ug nanimuyo nga nag-inusara.

Gipasalamatan niini ang uban higala sa prensa nga anaa kaniya mitambag sa unsa ang tinoud ug halusinasyon lamang.

Taliwala sa iyang mental nga problema nakalingawas kini pinaagi sa iyang talento sa pagsulat.

"Naka cope ko by writing stories. I've got fellowship to earned money." Sulti niini.

Ang Journalist usab nga si Nef Luczon sa Philippine News Agency niingon nga sa iyang mga anak siya naglisod panahon sa pandemya.

"Struggle ko sa kids kay daghan reklamo ngano always stay at home," pahayag niini.

Dako usab iyang adjustment labina mas gusto niini ang mga physical  coverages kon itandi diha lang sa online.

"I was delighted but burn-out talking to screen. Mas importante nga need gyod og physical," matud ni Luczon.

Guilty usab ang gibati ni Roderick Tubio ang Station Manager/Anchorman sa Brigada News Valencia human gibutyag niini nga nakasinati siya sa sintomas sa Covid-19 apan nagpahilom-hilom.

"Tama ba na akong gitago. Nawad-an jud ko og panglasa. Wala koy gisabaan sa trabaho ug sa pamilya."  Butyag niini.

Ang Reporter sa Magnum Radyo nga si Requim Pamisa niingon sab nga duha siya kahigayon nga nataptan sa Covid-19 apan wala sab siya sintomas nga nabatian.

"Two times ko na Covid nga wala koy gibati. Sige ko pangutana ngano na-Covid ko. Sa tinoud naghatag og depression nako." Pag-angkon niini apan sa kaulahian nakalingkawas gihapon niini.

HEALTH PRACTITIONER

Dinapit usab nga mga bisita ang pipila ka mga doktor ug nurses nga kaniadto sila gyud maoy mga frontliners sa pakigbatok sa Covid-19.

Si Dr. Ramon Moreno kinsa nahimong Team Leader sa Covid Response Team o Incident Command Center sa Northern Mindanao Medical Center (NMMC), nahimong Hospital Director sa Jr Borja General Hospital ang nisaysay nga dili sayon ang pagpakigbatok sa maong virus.

Matud niini nga susama sa walay kapaingnan ang tanan.

"It started January 2020 and March in Cagayan de Oro. Dali ra mamatay ang Covid-patient. We dont know what to do. It was really dark, pag-uli sa balay kay no solution until next next day. It was really a war, giyera sa enemy nga dili makita," matud ni Dr. Moreno.

Gidayeg niini ang Cagayan de Oro City Press Club sa pagpasiugda niini nga diskusyon nga gikalipay niining natuldokan human sa pila ka katuigan.

"I believed dako og tabang ang vaccine," mapasalamaton niining sulti ug mapasigarbuhon nga sa 1,400 ka personahe sa NMMC ug 900 ka mga personahe sa JBGH nga nakigbatok sa virus walay nakalas nga kinabuhi.

Samtang si Dr. Tristan Jediah Labitad nihulagway sa Covid 19 pandemic nga "Scary, dark and horrible."

Matud niini nga dili tiaw ilang kaagi mga medical practitioner nga mao gyod ang unang mga personahe nga makigbatok sa virus.

Galibog usab sila gumikan sa mga sayop nga inpormasyon diha sa social media ug ang mga naagian nga mga deskriminasyon.

Human sa mga testimonya ug kasinatian sa mga media sa Cagayan de Oro gipasalig sa Cagayan de Oro Press Club nga kung aduna paman lain unos nga moabot batok sa panglawas siguraduhon nga maprotektahan ang pisikal, emotional ug sikolohikal nga aspeto sa tanan.

(photos by steph berganio)

INDUSTRIAL TOURISM IPALAMBO SA LUNGSOD SA TAGOLOAN

Taliwala paman nga ang lugar nga iyang giserbisyuhan dili susama sa uban lungsod nga nga adunay maanyag nga lugar nga ikapanghambog, adunay tin-aw ug mga puti nga balas nga mga tourist spot apan ang lungsod sa Tagoloan pinasahi sa tanan gumikan dinhi nahimutang ang mga dagkong industriya o kompanya nga gaprodyos ug bisan unsang klase sa prudokto.

"Among paningkamotan uban sa tourism, uban sa MIO nga unta makatukod mi og industrial tourism. Kay daghan mi og kompanya like Gardenia, San Miguel, Steag, FDC nga maka-invite mi og excursion sa mga kompanya,"  matud sa Mayor.

Dugang niini nga kung anaa sab ang suporta sa MisOr Provincial Tourism Office ug Department of Tourism-Northern Mindanao sigurado nga labing una kini sa Mindanao.

Target sa Mayor nga tuig 2023 mapaila ug malusad na ang Industrial Tourism sa lungsod.

District Office ni Emano giablihan alang sa mga nanginahanglan

"Sa hisgotanan sa pulitika nagtoo ko na mas sayon sa hinungdan nga align ta kang Governor Unabia and wala pud resistance kang Mayor Klarex Uy sa Cagayan de Oro. Sa hisgotanan sa Congressman align kaayo mi sa USE ug kay Congressman Rufus Rodriguez, so I don't see any challenges or resistance in the near future. What I see is wonderful development for both Cagayan de Oro and Misamis Oriental," panapos niini.

3 ka balaudnon naduso ni Congressman Emano

WALA pay tulo ka bulan gikan paglingkod ni Misamis Oriental 2nd District Congressman Bambi Emano adunay tulo ka balaodnon nga naduso na niini ngadto sa camara baja. 

Una mao ang House Bill 3754 kon an act "Upgrading the Laguindingan Airport into an International Airport, Establishing The Laguindingan Airport Authority"

Kining maong balaodnon nga iyang giduso mao ang tinguha nga mapalapdan ang serbisyo sa kasamtangan nga Airport aron sayon na lamang sa mga turista, ofw nga taga Northern Mindanao ang direktang makatugpa sa gitakdang international airport ug pinaagi niini itugyan ang padumala sa pag-establisar sa Laguindingan Airport Authority.

Ikaduhang balaodnon nga giduso niini sulod lamang sa bulan sa Agusto mao ang House Bill 4254 "An act declaring the Province of Misamis Oriental a Tourism Development Area (TDA)".

Gipangunahan niini ang pagduso sa balaod nga gisuportahan sab sa mga miyembro sa USE nga gilangkoban nila ni Misamis Oriental 1st District Congressman Christian Unabia uban si Cagayan de Oro 1st District Congressman Lordan nga nagsilbing mga co-authors.

Ang nasangpit nga balaudnon nahisubay sa  RA 9503 or the Tourism Act of 2009 kon diin si Emano dako ang pagtou nga ang turismo maghatag og komprehensibong kalamboan sa lokal nga ekonomiya sama sa panginabuhian ug labaw sa tanan ang pagpreserba sa mga landmarks ug historical sites.

Ning bulan sa Septiyembre giduso usab ni Emano ang laing balaodnon nga mao ang House Bill 4613  "Declaring the “Kuyamis Festival” as the Official Festival of the Province of Misamis Oriental.

Bout ni Emano nga opisyal na nga himoung festival ang Kuyamis kon asa iya kining gisugdan dihang nahimo kining Gobernador sa lalawigan sulod sa siyam ka tuig.

Ang “Kuyamis” nagpasabot sa usa ka is a golden-colored nga lubi nga maoy gigamit sa mga  indigenous people sa Misamis Oriental aron masustiner ang ilang panginabuhian.

Samtang ang "Misamis" nagpasabot og  “Land of Golden Coconuts”. 

Gihatagan kini og gibug-aton ni Emano nga mapalabang gumikan ang selebrasyon sa kapistahan o festivals dako og papel sa pag-ila sa kultura sa mga Misamisnon.

Gawas sa pagduso og mga balaodnon kasamtangan sab nga gitambongan ni Emano ang budget hearing kon diin kanunay niining ipaabot nga unta hatagan og budget ug  pagtagad ang mga panginahanglan sa lalawigan.

654 ARBs midawat sa ilang gipangandoy nga titulo sa luna gikan sa DAR

Ang benepesyaryo usab gikan sa Misamis Oriental nga mao si Teodocio Juario niingon nga dugay kining gipaabot sa iyang amahan niadtong buhi pa.

Gikasubo man niini nga wala na kini karon panahona apan ang nadawatang titulo sa luna dako kaayo og tabang kanila mga anak nga nahibilin gumikan dili tiaw ang pakigbisog ug paghago sa ilang mipanaw nga amahan maangkon lamang ang titulo sa luna.

Gipasalig usab ni DAR Secretary Condrado Estrella nga karon sa administrasyon ni Presidente Bongbong Marcos laumang dili na malangan ug moabot sa pila ka mga katuigan ang paghulat sa mga mag-uuma.

"Pabibilisin namin ngayon. Kasi po nabibinbin sa sobrang daming kaso. Kaya ngayon kumukuha kami ng mga maraming abugado at uupuan ang mga kaso ng husto upang suriin at bibigyan ko sila ng time table para maayos ang lahat by recommending sa aming tanggapan at ng sa ganoon madesisyunan nila ang mga kasong yan at mapabilis natin ang pagdistribute ng lupa," pahayag ni Secretary Estrella atol sa interbyu sa NM Daily Source.

NAPATAY NGA NPA GIHATAGAN OG DISENTING LUBONG SA LGU UG KASUNDALOHAN

Ang lider giila sa mga kanhi kauban nga mao si Rocky Maturan Vazquez, 33, taga Brgy Mahayag, San Miguel, Surigao del Sur nga gikumpirma sab sa iyang igsuon ug ginikanan.

Inahan niini labihan ang kasubo sa gidangatan sa anak gumikan lamang sa idelohiya nga gipili niini.

“Dong Rocky, wala unta mahitabo ni nimo ug naminaw paka sa akoa nga imong inahan. Imo jud gipili ang pag rebelde Dong. Masama ang loob ko pag lakaw nimo pero mas sakit kaayu sa dughan magtan-aw sa imong kahimtang karun. Wala koy laen mahimo kundi sa pag ampo ug kaloy an unta ka sa Ginoo",  sulti ni Nanay Ermelinda.

Ang pwersa sa MTF ELCAC nikomiter nga tagaan og tabang ang pamilya sama sa lungon, pagkaon, tranporstasyon paingon sa Bislig City.

Gipaabot sab ni Lt. Col Emerson P. De Vera, 65IB Commanding Officer iyang pahasubo sa nagbangutang pamilya ug gipadayag ang tabang sa gobyerno. 

“There are many programs by the government for us to uplift the lives of everyone, be hard working and appreciate simple living to avoid deceptive ways of the CPP-NPA terrorists' recruitment. Do not be a victim of terrorists and waste your life by joining them. Avail the government's programs such as the Enhanced Comprehensive Local Integration Program (E CLIP) and live a peaceful life together with your family. We prefer to assist you to improve your lives and live better than assist you lifeless. Think of your family and loves ones." Sulti niini. 

MEGA JOBFAIR SA DOLE-10 MOTANYAG OG 2,000 KAPIN NGA TRABAHO

BY STEPH BERGANIO

GIIMBITAHAN sa Department of Labor and Employment (DOLE-10) ang tanan mga nangita og trabaho nga pahimuslan ang talagsaong kahigayonan nga ‘Mega Job Fair’ nga gitakda sa adlawng Huwebes, Abril 28, 2022 alayon sa selebrasyon sa Labor Day.

(photo by steph berganio)

Gibutyag ni DOLE-10 Regional Director Albert Gutib nga ang job fair parte sa ilang pagpaningkamot nga makarekober ug makahatag og pangempleyo ug oportunidad sa mga nangita og trabaho ug nawad-an sa panginabuhian gumikan sa pandemya nga Covid-19.

Ipahigayon nga face to face ang job-fair katambayayong ang Lokal nga kagamhanan sa Cagayan de Oro pinaagi sa ilang Public Employment Service Office (PESO)-Job Placement Bureau.

Magsugod kini sa alas 8:00 sa buntag sulod sa University of Science and Technology (USTP) Gymnasium. Ang mga aplikante giabisohan nga magdala sa ilang vaccination card.

Adunay naghulat nga 2,462 ka bakanteng trabaho kon diin adunay 463 ka mga bakanteng trabaho sa overseas samtang dul-an 2,000 ang mga local nga nagkinahanglan og trabaho.

Alang sa local gikinahanglan ang 215 ka service crew, 89 cashier, 150 bus conductor; 43 production worker; 36 stockman.

Samtang sa overseas vacancies lakipan sa restaurant worker nga 100; cleaner, 50; electrician, 35; care worker, 35;  and galleyhand, 25 sa mga man power service job posts sa Middle East, Japan, Canada ug United Kingdom.

(photo by steph berganio)

Magsilbi usab nga one-stop shop ang dakong job fair gumikan ang mga ahensya nga gilakipan sa OWWA, NRCO, NCMB, NLRC, RWTPB, ECC, OSHC, TESDA, PRC, POEA mohatag og serbisyo. Ang DTI magpahigayon sab og Mentor Me program nga magpromotar sa mga local MSMEs aron ilang mga produkto in demand diha sa merkado. Anaa sab ang TESDA nga magpahigayon sa skills demonstration  ug TVET enrollment.

Giya sab sa mga aplikante nga magdala sa ilang resume ug mga importanteng dokumento, adunay National Skills Registration Program form ang ipangtunol  sa entrance ug kinahanglan ma fill-apan kini usa ipresentar sa registration sa main lobby.

GROUND BREAKING UG CAPSULE LAYING SA BAYBAY ALUBIJID NAGMALAMPUSON 

MALAMBUON ug malampuson nga gipahigayon ang seremonya sa Ground Breaking ug Capsule Laying sa Panggamhanang Probinsya sa Misamis Oriental alang sa Road Concreting Project with Canal didto sa Barangay Baybay munisipyo sa Alubijid, Misamis Oriental niadtong Biyernes, Abril 22, 2022. 

Mokabat ang proyekto sa P47, 999, 020.58 nga gipondohan sa Panggamhanang Nasyonal sa pangulo sa nasud nga si President Rodrigo Duterte pinaagi sa buhatan ni Senador Bong Go kon diin molangkob kini ug hitas-on nga 1,995 metros o halos duha ka kilometro. 

WAGE THEFT BILL PRAYORIDAD NI IDOL RAFFY TULFO KUNG MOPASOK SA SENADO

By STEPH BERGANIO

INIT nga gidawat sa mga taga Barangay Lapasan, Cagayan de Oro City sa pagpanguna ni Kapitan Julito Ogsimer ang pagbisita ni media personality Idol Raffy Tulfo kinsa kasamtangan karon nga nagpapili pagka Senador sa nasod.

(Photo by steph berganio)

Gipili ni Tulfo nga mobisita sa Cagayan de Oro gumikan kabahin kini sa iyang childhood memories kon asa dinhi nagpuyo iyang amahan ug mga igsuon nga nangiskwela kaniadto sa tunghaan sa siyudad.

Atol sa iyang speech iyang gipasabot ang dakong rason sa iyang pagpapili taliwala nga daw dako naman siya og gakitaon sa iyang programa, youtube, social media ug mga endorsement sa programang “Raffy Tulfo in Action.”

Matud ni Tulfo nga gusto niya mahimong tingog sa mga pobre sa hawanan sa senado gumikan kay sagad sa gapatabang sa iyang programa ang mga kabus nga gakapihig ug gakawad-an sa mga katungod, dili gakahatagan og hustisya.

Prayoridad nga iyang iduso kon mopasok sa senado mao ang wage theft bill kon asa ang mga tikasan sa sweldo nga mga employer mahimo na nga mapriso kon dili ihatag ang insakto nga sweldo, holiday fee, 13-month pay ug uban pa nga benipisyo ngadto sa ilang mga empleyado.

“Gagawa tayo ng batas upang matugonan ang mga problema ng ating mga kababayan. Ang mga kapwa kapus palad, mga taong mahihirap ay kailangan magkaroon ng proteksyon sa ating batas., kasi nga po kapag ikaw ay mahirap napakadali ninyong matapak-tapakan at inaapi, napakamadaling makulong,” tipik sa mensahe niini.

Gawas sa Barangay Lapasan nga maoy unang gibisitan ni Tulfo gitakda usab kining mobisita Barangay Nazareth ug Barangay Canitoan.

GOVERNOR EMANO DUNAY PAHINUMDUM NING PAG-OBSERBAR SA SEMANA-SANTA

Gibutyag niini nga bisan paman gipailawom na sa Alert Level 1 ang probinsya sa Misamis Oriental kon diin nagpasabot nga hugak na ang mga gabayan apan padayon nga giawhag niini ang tanang establisiyemento, mga pilgrimage sites, simbahan, prosesyon, ug uban pang pampublikong lugar nga striktuhon ang pag-implementar sa mga gabayan sama sa kanunay nga pagsul-ob sa ilang facemask, pagkuha og body temperature, usa ka metro nga social distancing ug pagbaton og mga handwashing station. 

Tumong ug tinguha sa Gobernador nga mapugngan ang pagkuyanap sa COVID-19 sa lalawigan ug masiguro ang kaluwasan sa katawhan samtang maghandum niining mga balaan nga mga adlaw./ Jane Salimbao/PIO

TURISTA NGA MOSULOD SA CAMIGUIN GIHANGYO NGA MOSUBAY SA MGA PROTOCOLS

By Meraflor Lorono/USTP Intern

GIAWHAG sa Panggamhanan sa Probinsiya sa Camiguin ang mga mosulod ug mobisita nga mga turista nga mo-obserbar sa 'Panaad' 2022 nga mosubay sa mga gipatuman nga mga patakaran sa lalawigan lakip ang pagkumpleto sa mga gikinahanglan nga dokumento.

“Among tumong ug tinguha nga maprotektahan namo among mga constituents, ug ang among mga turista nga nisulod sa Camiguin protektado sad. Mao na ngano naay mga entry requirements,” matod ni Provincial Tourism Officer Candice Dael atol sa ‘Come Again sa Camiguin’ radio program niadtong Abril 7.

Bout niini nga mapanalipdan ang mga mga konstituwente ug pagsiguro nga ang mga turista nga mobisita sa Camiguin  lakip sa maprotektahan hinungdan gipatuman ang mga entry requirements.

Aron tugotan nga makasulod sa isla, ang Provincial Planning Officer nga mao si Nykolsha Mae Rayos miingon nga ang mga turista nga mosulod kinahanglan nga magpakita sa usa ka kopya sa ilang COVID-19 vaccination card ug kumpirmasyon sa booking sa hotel, magparehistro alang sa Clean Camiguin QR account, ug maghimo usa ka Health Declaration Form (HDF).

Gipasabot ni  Rayos nga kini nga mga kinahanglanon susihon sa mga personahe sa pantalan sa pag-abot sa isla.

(photo by steph berganio)

Aron malikayan ang pagkalangan ug pagsiguro nga walay hasol nga pagsulod, gidasig ni Dael ang mga bisita sa pagsiguro niini nga mga kinahanglanon sa pagbiyahe labing menos tulo ngadto sa lima ka adlaw sa dili pa ang ilang gitakdang biyahe paingon sa Camiguin.

Sa pagpaabot sa pagdagsang sa mga turista sa umaabot nga Semana Santa, gipahinumdoman ni Rayos ang mga kasosyo sa turismo sa hotel ug lodging houses nga responsable sa pagpatuman sa health ug contact tracing protocols.

“Ang ato pud untang partners, mga accommodation owners ug management, ilaha pung part is mutabang sa LGU. Naa sa ilahang end gyud unta ang responsibilidad sa pag-inform sa atong mga turista sa mga health protocols,” matod ni Rayos./ uban sa report sa PIA-10

KALALAKIN-AN GIABISOHAN SA POPCOM NGA MOLAMBIGIT SA PAGPLANO SA PAMILYA

4 KA MGA LIDER SA NPA PATAY SA ENGKWENTRO SA BUKIDNON

BY STEPH BERGANIO

DUGOUN ang panag-engkwentro nga natigayon tali sa mga miyembro sa New People’s Army ug pwersa sa 1st Special Forces Battalion ubos sa Task Force Peacemaker, 403Bde, 4ID, Philippine Army mga alas 5:30 sa hapon Abril 6, 2022 sa Brgy. Tikalaan, Talakag Bukidnon human upat ka mga gitouhang lider sa walhong grupo ang nakalas ang kinabuhi.

Ang mga mga napatay nga giingong mga high-ranking leaders giilang sila Carlisio D. Sumalinog, Jovilito D. Pontillas, Gary I. Juliana, ug Jelly A. Sugnot nga nakuhaan usab og 16 ka mga high-powered firearms nga gilangkoban sa pito ka mga M16 rifles, us aka M203 Grenade Launcher,  duha ka R4 carbine rifles, usa ka M653 Rifle, tulo ka M1 Garand Rifles, usa ka AK47 Rifle ug laing usa ka M14 Rifle.

Gipasalamatan ni Major Gen. Wilbur C. Mamawag, ang Commander sa 4ID ang tanang tropa sa nga nakig-engkwentro sa walhong grupo gumikan hingpit na nilang makab-ot ang tinguha nga mapukan ang walhong grupo sa dili pa matapos ang termino ni Presidente Rodrigo Duterte.

Ang komunidad ang giingong yawi nga nahibaloan sa grupo sa kasundalohan ang presensya sa walhong grupo ug kini bunga sa programang Task Force to End Local Communist Armed Conflict (ELCAC).

Susama usab sa gihimo kaniadto sa mga sibilyan nga ilang gi-report ang presensya  sa lider sa walhong grupo nga si George Madlos, Pedro Codaste, Loida Magpatok, ug Ramil Banawan sa Bukidnon nga napatay usab sa doguon nga engkwentro.

'Food crawl serye' bida sa DOT-Region 10 sa Food month celebration

By: Aileen Mae Redosendo/USTP Intern

GISAULOG sa Department of Tourism Region 10 ang  Food Month Celebration karon tuig 2022. 

Ang selebrasyon niing tuiga  usa sa pinakamakasaysayanon human ilang kaabag sa promosyon niini ang Hello CdeO ug Explore Cagayan de Oro.

Sulod nini, aduna silay upat ka kategorya alang sa gitawag og Food Crawl serye nga makita sa Department of Tourism Region 10 official social media accounts kon diin magsugod kini sa ikaduhang adlaw kauban  usab niini ang City of Golden Friendship.

Ang unang kabanata gitawag og Homegrown Dishes nga nahitabo niadtong Abril 3, 2022 sugod sa alas onse sa buntag.

Ang Ikaduha nini mao ang 'Kagay-anon Sweets' nga mahitabo karung Abril 10, 2022 sa alas onse sa buntag.

Ang Ikatulong hugna mao ang  CDO Drinks and More nga ipahigayon sa Abril 24, 2022 oras sa onse sa buntag.

Ang ika upat gitawag og  Halal Food nga mahitabo usab sunod bulan sa Mayo 1, 2022 sa alas onse gihapon sa buntag.

Kini tanan nga mga pagsaulog makita live sa tanan facebook page sa  Department of Tourism Philippines, Hello CdeO, NiKi TV ug sa Owen Online.

Source: Department of Tourism- Northern Mindanao Official Facebook Page

PLANO SA BAG-ONG CAGAYAN GIBATBAT NI LAVIÑA NING PAGSUGOD SA KAMPANYA

BY STEPH BERGANIO

PLANO ni Cagayan de Oro City Mayoral Candidate Pompee Laviña ang kabag-ohan sa Cagayan de Oro.

“Mas importante unsay plano nimo sa Cagayan de Oro. Kami klaro kaayo among plano, una ayuda ug trabaho,” unang batbat ni Laviña.

Niining nagsugod na ang local nga kampanya iyang gibatbat ang iyang daghang plano sa pagpalambo sa dakbayan kon asa lakip sa iyang gilantaw kung mapili sa umalabot eleksyon nga sulod sa 100 ka adlaw sa iyang pamunoan ang nahibiling budget sa siyudad iyang i-uli ngadto sa katawhan ang ilang mga wala nadawatan nga ayuda dihang ilang gisagubang ang pandemya.

Ang matag pamilya giingong niining makadawat og P2,500 ug kung makapangayo og pundo sa bag-ong mapili nga Presidente sa nasud mahimo kining P5,000.

Bout sab niining paningkamotan nga ang tanan Kagay-anon nga makatrabaho pinaagi sa turismo, build-build-build  programa sama sa pagsulbad sa trapiko sa siyudad hinungdan gikinahanglan nga adunay tukoron nga dugang tulay ug uban pa. Pagsulbad sa matag karon ug unya nga pagbaha bisan normal lamang ang pag-ulan nga gikinahanglan og solusyon sama sa katukoran sa flood control.

Sa sektor sa Agrikultura bout sab niini nga mapalambo sa siyudad lakip ang mga high technology jobs sama sa mga call centers ug uban pa.

“Kung dunay panahon nga dili makatrabaho dunay ayuda so slowly the next generation  mas hayahay, that’s why atong second nga haligi sa programa ang edukasyon.” Sulti niini.

Matud niini nga gikinahanglan usab nga limpyohon ang Cagayan de Oro river ug wagtangon ang illegal quarry aron mahimong tourist attraction ang suba kon diin sa kilid niini ipahimutang ang night market.

“limpyuhon nato ang suba himoun nga pinakalimpyo nga suba sa tibouk Pilipinas and for sure tourist will come. One reason nga masugdan kana mao ang illegal quarry ang unang limpyohon nato.” Batbat pa niini.

Lakip ang katukoran sa City University nga libre sa tanan ang gibutyag niini gumikan daw ang edukasyon maoy usa ka yawi nga makabaton og maayong trabaho.

“Para ang next generation mas daghan sila og oportunidad. Ang akong lantaw nga tanan Kagay-anon nabelong sa middle class nga pamilya,” matud ni Laviña..

Gipaabot sab ni Laviña nga gikinahanglan sa siyudad ang usa ka lider nga adunay konkretong plano, kapasidad ug igong kahibalo.

Garbo usab niining gisulti nga kwalipikado siya niini gumikan kung educational background ang hisgotan mas lamang siya sa iyang mga naabot gumikan isip lumad Kagay-anon migradwar siya nga valedictorian sa elementarya ug high school ug Magna Cumlaude sa kolehiyo sa Ateneo de Manila University ug adunay master degree sa Entrepreneurship sa Asian Institute of Management.

(photos by steph berganio)  

PIO MISOR MALAMPUSON ANG PAGPAHIGAYON SA QUARTERLY ASSESSMENT SA DAVAO

BY STEPH BERGANIO

UNANG higayon nga out of town nga gipahigayon sa Misamis Oriental Provincial Information Office ang ilang Quarterly Assesment alang sa tuig 2022.

Gipahigayon kini adlaw nga Biyernes ngadto adlawng Domingo Marso 18 ngadto Marso 21, 2022 didto sa Samal Island ug Davao City.

Gibutyag ni Ms. Jinky Rosit ang Provincial Information Office Head nga gikinahanglan sa 30 kapin ka mga empleyado sulod sa departamento nga magkahiusa ug magplano sa angayan nga buhaton aron mas mapalambo pa ang ilang pagpanarbaho.

“Actually dugay na gyod ni nga plano sa PIO nga mopahigayon, first time nga nakapahigayon mi sa among assessment ug nagpasalamat mi ni Governor Bambi Emano tungod kay iya gyod nahatagan og katumanan kining dugay na nga damgo sa PIO,” matud niini.

Tumong sab niini nga masayod siya isip ulo sa buhatan kung anaa pa ba gihapon ang willingness sa mga empleyado diha sa ilang pagpanarbaho lakip ang pagkuha sa ilang mga ideya, yangongo ug uban pa nga angayan mahibaloan sa tanan.

“Among purpose nganong gipahigayon ang assessment para masayod mi kung kumusta na ang dagan sa PIO sa first quarter, unsay kakulangon, direksyon ug unsa paman among tumong sa among opisina labina karon nga usa nami ka department gusto namo mag share mi sa among ideas para mahibaloan namo kung okay paba atong mga empleyado atong mga staff ganahan pa ba sila manarbaho, unsa ilang mga yangongo  nga atong matubag,” dugang ni Rosit.

Gibutyag sab niini nga gipili usab nila nga layo nga dapit aron sab nga makahigayon sa paghuna-huna, relax ang mga kawani hilabina nga ang ilang buhatan ang usa sa pinaka busy nga buhatan sa Kapitolyo Probinsyal.

“Duna man gud mi mga plano nga daghan pa so kinahanglan namo ni nga activity para dinhi mi mahibalo para unsa ang among sunod nga pagabuhaton sa umalabot adlaw para mas mapalambo pa nato ang amoang buhatan. Sa dugay na katuigan ang pio staff wala pa nahatagan og time kami sa PIO busy kaayo ug nakita nako ang ilang need nga kailangan panagsa maka relax mianhi mi sa layo naexplore para pod atong empleyado once makagawas makafeel sila sa importansya sa ilang pagpanarbaho,” sulti niini.

Gipasalamatan usab ni Rosit si Governor Emano sa pagtugot niini nga kalihokan sa kasaysayan sa PIO.

“Gov, in behalf sa PIO family daghang salamat kay finally imo gyod gi approved kining maong aktibidad, usa lang atong katuyoan nga mas mapalambo ang pagahtod serbisyo sa katawhan sa Misamis Oriental. Kining among gihimo Gov, usa lang ni sa pamaagi nga atong ma-assess gyod ang kapasidad sa PIO so salamat kaayo,” dugang ni Rosit.

Bag-ohay lang nahimong usa ka departamento sa Kapitolyo ang buhatan sa PIO ug isip bag-ong Head niini gipaabot ni Rosit nga sa nahibiling tulo ka bulan iyang mas palapdan pa ang paghatod ug mga insaktong inpormasyon ang mga programa ug serbisyo nga gitunol sa panggamhanang probinsya.

“Sayod man ta kanang tulo ka bulan daghan pa pwede mabuhat ana, kami sa PIO padayon namo ipromote ang mga programa ni gov ug ipaabot sa katawhan unsa ka epektibo agresibo unsa kanindot ang administrasyon ni Gov, the people needs to know, the public needs to know,” panapos niini.

(photos by steph berganio)

KANDIDATO PAGKA-MAYOR NALUWAS SA PAGPAMUSIL SA MISOCC

Nanawagan ang pamilya sa magpapapili pagka mayor sa Calamba, Misamis Occidental nga kinsa ang nakaila niining riding in tandem suspek ireport kanila ug sa kapulisan.